Taighde‌ i Roinn na Gaeilge

Is Roinn an-bhisiúil í Roinn na Gaeilge ó thaobh an taighde de, agus tá go leor foilseachán ag baill na Roinne ag eascairt as an taighde sin, idir mhonagraif, ailt in irisí piarmheasta, chaibidlí i leabhair agus mar sin de. Tá éagsúlacht agus idirdhisciplíneachas ag baint le réimsí taighde sa Roinn, ón nualitríocht is deireanaí go dtí an luath-litríocht, agus ón mbéaloideas go dtí an ainmeolaíocht.

Tá ceangail idirnáisiúnta ag an Roinn le hollscoileanna eile timpeall na cruinne agus tá maoiniú seachtrach faighte ag baill na Roinne ón gComhairle um Thaighde in Éirinn (IRC) agus ó fhoinsí eile. Mar shampla, ghnóthaigh ball foirne sa Roinn maoiniú le déanaí ón Chomhairle um Thaighde in Éirinn faoin scéim ghradamúil ‘Consolidator Laureate Award’. Tá an Roinn páirteach i mbraisle taighde Gender ARC (OÉ Gaillimh & Ollscoil Luimnigh) chomh maith.

I measc réimsí taighde na foirne tá:

  • Nualitríocht na Gaeilge, litríocht taistil, dialanna na Gaeilge, an t-aistriúchán liteartha;
  • Athbheochan na Gaeilge;
  • Cultúr na Gaeilge agus Lámhscríbhinní an 18ú agus 19ú hAois;
  • Iarchóilíneachas, inscne agus gnéasúlacht; scannánaíocht;
  • Logainmneacha, ainmneacha pearsanta agus sloinnte;
  • Sochtheangeolaíocht agus canúineolaíocht na Gaeilge, beartas teanga, an t-ilteangachas;
  • Teanga na Sean- agus na Meán-Ghaeilge, litríocht mheánaoiseach na hÉireann;
  • Teangeolaíocht stairiúil/chomparáideach; teangeolaíocht an Léinn Cheiltigh; an teangeolaíocht fheidhmeach.

Cuirfear fáilte roimh thaighdeoirí nua atá ag iarraidh comhoibriú linn sna réimsí seo, nó i réimsí eile de chuid Léann na Gaeilge. Is féidir teacht ar shonraí teagmhála na foirne anseo.

Pobal Taighdeoirí

Taighdeoirí Iardhochtúireachta & Taighdeoirí Ar Cuairt

Fáiltíonn Roinn na Gaeilge roimh scoláirí atá ag iarraidh taighde iardhochtúireachta a dhéanamh linn, nó atá ag iarraidh seal gairid a chaitheamh in Ollscoil na Gaillimhe mar Chomhalta ar Cuairt. Bíonn líon áirithe comhaltachtaí cuairte ar fáil gach bliain in Institiúid de Móra. Déan teagmháil le ball foirne sa Roinn má tá spéis agat iarratas a dhéanamh ar an scéim sin.

Taighdeoirí Iarchéime

Tá tacaíocht den scoth ar fáil do mhic léinn chumasacha ar mian leo taighde iarchéime a dhéanamh sa Roinn agus tá scoláireachtaí ollscoile agus rialtais [m.sh. Scoláireachtaí an Choláiste, Scoláireachtaí Hardiman, Scoláireachtaí Iarchéime Chomhairle Taighde Éireann (IRC), Sparánachtaí Taighde an Chrannchuir Náisiúnta] buaite ag céimithe dár gcuid. Cláróidh an mac léinn ar an gClár Struchtúrtha PhD i gColáiste na nDán, na nEolaíochtaí Sóisialta agus an Léinn Cheiltigh. Is buntáiste ar leith é an clár seo a bhaineann le hOllscoil na Gaillimhe agus níl a leithéid ar fáil i ngach ollscoil Éireannach.

Cuirtear gach taighdeoir ag obair faoi stiúir stiúrthóra agus bíonn coiste taighde ar fáil mar thacaíocht bhreise dó/di. Bíonn deis ag taighdeoirí na Roinne páirt a ghlacadh i seimineáir, léachtaí, comhdhálacha, laethanta taighde agus ócáidí eile ar champas na hollscoile. Mar chuid den PhD Struchtúrtha, is féidir leo réimse leathan modúl a dhéanamh a thacóidh lena gcláir taighde.

Suíomh na hOllscoile agus Acmhainní Taighde

Is buntáiste an-mhór don taighdeoir comhthéacs sochtheangeolaíochta na hollscoile. Labhraítear níos mó Gaeilge ar champas Ollscoil na Gaillimhe ná mar a labhraítear ar aon champas ollscoile eile sa tír, tá an Ghaeltacht is mó an-chóngarach dúinn agus tá líon ard cainteoirí Gaeilge ag obair san ollscoil nó i mbun staidéir inti.

Beidh an taighdeoir lonnaithe san fhoirgneamh nua taighde do na Dána agus na hEolaíochtaí Sóisialta ar champas na hollscoile. Osclaíodh Áras Taighde Uí Argadáin i samhradh 2013 agus tá scoth na n-áiseanna ar fáil ann do thaighdeoirí PhD. Tá Institiúid de Móra do na Daonnachtaí agus an Léann Sóisialta lonnaithe ann chomh maith, foras léinn a thugann ardán do thaighdeoirí a gcuid saothair a chur i láthair. Tá Leabharlann Shéamais Uí Argadáin buailte leis an bhfoirgneamh taighde agus dá bhrí sin, tá seirbhísí uile na Leabharlainne ar fáil ar leac an dorais, go háirithe na cartlanna agus na bailiúcháin speisialta atá ar fáil ann.